Wiadomo już, że gry mają walor edukacyjny – warto jednak przyjrzeć się temu zagadnieniu bliżej. Jak można świadomie wykorzystywać gry w procesie uczenia się? Tak, aby ugruntować zdobytą wiedzę? Rozwiązaniem może być Model Uczenia się przez Doświadczenie, czyli cykl Kolba.
Założenia tego modelu powstały w latach 70. XX wieku, ale wciąż pozostają aktualne. Mówi się zresztą, że sam David Kolb niczego nie wymyślił – a jedynie opisał pewne obowiązujące w życiu zasady. Jest w tym jakaś racja – do modelu stworzonego przez Kolba możemy przyłożyć wiele wydarzeń i efektów, które w nas wywołały. No i oczywiście to, czego nas nauczyły. Oczywiście, na co dzień nie zastanawiamy się, czy podejmowane przez nas decyzje można wpisać w jakiś schemat – ale jednak z tego schematu korzystamy.
Przede wszystkim doświadczenie
Pierwszym etapem w modelu w Kolba jest doświadczenie. Jakieś wydarzenie. Coś, co nas spotyka. Na przykład gra. Albo skręcona na nierównym chodniku kostka. To wydarzenie pozostawia w nas jakiś ślad i zmusza do refleksji – drugiego elementu w cyklu Kolba. Refleksja, czy przetwarzanie danych. Jakie decyzje podejmowałam w grze? Dokąd mnie doprowadziły? Jakie przyniosły skutki? A w przykładzie z nogą – no cóż, boli. Nie jest mi zbyt dobrze.
Cykl Kolba
Refleksja sprawia, że dochodzimy do jakichś wniosków. Na przykład, że warto ostrożniej stawiać kroki. Albo że przyjęta przez nas strategia w grze nie była zbyt udana. Ten etap nazywa się też teorią, bo to moment, w którym opisujemy jakieś prawa. Potem tę teorię należy potwierdzić – i tak dochodzimy do etapu eksperymentowania. Innymi słowy: wprowadzam swoje wnioski w życie i obserwuję, co mi przyniosą.
Czy inna strategia zadziała w grze? Dowiem się tego, przechodząc ponownie do etapu doświadczenia. Potem znowu przeanalizuję sytuacje, w których uczestniczyłam, wyciągnę wnioski i ponownie sprawdzę nowe możliwości. Nie bez powodu ten model nazywa się cyklem – bo możemy powtarzać go w nieskończoność.
Cykl Kolba i gry w edukacji
Jak zatem wykorzystać ten schemat w nauczaniu? Odpowiedzi zawarłam już częściowo w artykułach o LARP-ach i RPG-ach. Oba te rodzaje gry zawierają w sobie wszystkie elementy cyklu Kolba: najpierw dają doświadczenie (w końcu jestem jakąś postacią, doświadczam jej życia), każą się zastanawiać (podjęłam dobrą decyzję czy niekoniecznie?) i wyciągać wnioski, a następnie zmuszają do eksperymentowania w bezpiecznych warunkach.
Rozmowa, czyli refleksja to ważny element cyklu Kolba
Jeśli powtórzymy ten schemat po zakończeniu gry, możemy odtrąbić sukces. Po zakończeniu gry warto z uczestnikami porozmawiać o ich odczuciach i przemyśleniach. Czyli po etapie doświadczenia (którym była gra) wprowadzić element refleksji. Uczestnicy sami powinni dojść do konkretnych wniosków – i być może zechcą sprawdzić je w praktyce. Niekoniecznie w grze – może w jakiejś innej sytuacji, która spotka ich w życiu. Albo na przykład na sprawdzianie z historii: to w końcu dobra okazja, by przypomnieć sobie, jakie decyzje podejmowali jako król Jan III Sobieski.
Doświadczaj, analizuj, ucz się
Gry stanowią świetne narzędzie edukacyjne, bo pozwalają na doświadczenie. Dają możliwość eksperymentowania i szukania rozwiązań. Uczą więc mimochodem, ale jako nauczyciele, edukatorki czy animatorzy możemy wyciągnąć z nich jeszcze więcej – wykorzystując bardzo prosty, a przy tym bardzo skuteczny schemat nauczana. Cykl Kolba działa w końcu i dzisiaj.
Chcesz wdrożyć gamifikację w swojej instytucji i wykorzystać gry w procesie uczenia się? Skontaktuj się z nami, a pomożemy Ci w zrealizowaniu tego pomysłu!
