Sejm RP co roku ogłasza listę osób, które chce szczególnie uhonorować poprzez popularyzowanie wiedzy na temat ich życia i działalności. Patroni Roku 2022 stanowią na najbliższe miesiące jedną z ważniejszych inspiracji do tworzenia działań edukacyjno-animacyjnych, w tym mobilnych gier terenowych.
Kim są Patroni Roku 2022? Na uwagę zasługuje fakt, że wśród wyróżnionych postaci znajdują się aż trzy kobiety. Stanowi to połowę patronów wybranych przez Sejm RP. Są to przedstawicielki bardzo różnych profesji, które jednak odegrały niebagatelną rolę w historii Polski, a także sposobie, w jaki nasz kraj jest postrzegany na świecie.
W artykule przyglądamy się poszczególnym postaciom i podpowiadamy pomysły na gry, których bohaterami mogą stać się Patroni Roku 2022.
Maria Konopnicka
Mogłoby się wydawać, że Marii Konopnickiej nie trzeba nikomu przedstawiać – tymczasem zwykle wiemy o tej kobiecie niewiele. Ot, na przykład to, że napisała „Sierotkę Marysię i siedmiu krasnoludków”. W szkołach nie mówi się o jej barwnym życiu i o tym, jak wiele energii włożyła w budowanie lepszego świata (w tym także niepodległości Polski).
Maria Konopnicka to nie tylko pisarka i poetka, twórczyni poezji dla dzieci. To także zasłużona działaczka w walce o prawa kobiet, publicystka i tłumaczka. Konopnicka samodzielnie wychowywała sześcioro dzieci, porzuciwszy męża, z którym nie udało jej się stworzyć partnerskiego związku. Jednocześnie poświęcała się działalności publicznej. Była jedną z organizatorek protestu przeciwko okrutnemu traktowaniu strajkujących we Wrześni uczniów. Jej teksty często nawiązywały do ważnych społecznych wydarzeń, np. „Mendel gdański” był odpowiedzią na falę postępującego antysemityzmu.
Biografia i twórczość Konopnickiej to właściwie gotowy scenariusz na film (albo grę!). Warto skorzystać z jej dorobku i przedstawić jej postać młodym ludziom, którzy zapewne kojarzą tę wspaniałą kobietę tylko z lekturami szkolnymi. Szkoda, by tak zostało!
Pomysłów jest tutaj wiele! Tematem przewodnim mogą być zarówno teksty Konopnickiej, jak i jej życie. Gracze mogą wcielić się w jednego z krasnoludków towarzyszących Marysi albo wędrować z Jankiem Wędrowniczkiem. Mogą też zbierać jagody, które następnie wymienią na nagrodę. W przypadku gry na podstawie życia poetki pomysłów jest jeszcze więcej. Może zabrać graczy w podróż po krajach, które Konopnicka odwiedziła? A może znaleźć ulice jej imienia w różnych miastach i to im poświęcić fabułę?
Maria Grzegorzewska
Drugą patronką roku ogłoszono Marię Grzegorzewską, założycielkę Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej. Jej motto brzmiało: „Nie ma kaleki – jest człowiek”. To właśnie ta myśl kierowała nią, kiedy kształciła kolejne pokolenia nauczycieli, wrażliwych na los swoich uczniów. Do założonych przez nią placówek przyjmowała nauczycieli z „twórczym podejściem” do swojego zawodu.
Napisała wiele prac z zakresu pedagogiki. Była profesorką w Katedrze Pedagogiki Specjalnej Uniwersytetu Warszawskiego, czyli pierwszej uniwersyteckiej katedrze pedagogiki specjalnej w Polsce.
Tutaj zrobiłabym grę dla nieco starszych graczy – młodzieży i dorosłych. Grywalizacja to doskonały pomysł na przypomnienie głównych zasad, którymi kierowała się Maria Grzegorzewska. Spacer z Patronką Roku mógłby pomóc studentom pedagogiki utrwalić zdobytą wiedzę.
Wanda Rutkiewicz
Najwybitniejsza polska himalaistka nie miała łatwego startu. Nawet dzisiaj w środowiskach górskich panuje czasem przeświadczenie, że wspinaczka to nie jest zajęcie dla kobiet. W czasach Rutkiewicz wyrażono je głośno i dobitnie (dzisiaj na szczęście już trochę nie wypada). Musiała więc walczyć nie tylko z własnymi słabościami, ale i niechęcią kolegów.
Przeciwności nie zniechęciły Wandy Rutkiewicz. Została pierwszą osobą z Polski, która stanęła na szczycie najwyższej góry świata. Była także trzecią kobietą i pierwszą Europejką, która zdobyła Mount Everest. Jej osiągnięcie zostało nieco przyćmione przez wybór na papieża Karola Wojtyły (podobno żartował później, że obojgu udało się zajść tego samego dnia „tak wysoko”).
Rutkiewicz była wielką zwolenniczką kobiecego wspinania. Marzyła o zdobywaniu szczytów w tylko kobiecych zespołach. Wierzyła, że kobiety nadają się do górskich wypraw tak samo, jak mężczyźni. Jej życie jest dowodem na to, że miała rację. Wanda Rutkiewicz do dzisiaj inspiruje nowe pokolenia górskich zdobywczyń, które wchodzą na kolejne szczyty z jej imieniem na ustach.
Aż się prosi, by poprowadzić graczy szlakiem wybitnej himalaistki! Niech przygotują się do wyprawy, zdobywając ekwipunek, a potem wyruszą na K2, Mount Everest, Nanga Parbat, Annapurnę, Czo Oju, Gaszerbrum I, Gaszerbrum II i Sziszapangmę. Po drodze będą czekać na nich pytanie o Wandę Rutkiewicz i ciekawostki związane z tymi szczytami.
Józef Mackiewicz
Pisarz, publicysta i działacz niepodległościowy. W swojej twórczości skupiał się na problemach Kresów Wschodnich (w tym także krytykował polską administrację). Po wojnie – już na emigracji – dużo swojej pracy poświęcił tematyce katyńskiej, był bowiem świadkiem ekshumacji przeprowadzonych w miejscu ludobójstwa. Zajmował się nie tylko reportażami, pisał także dramaty i prozę. Uchodzi za jednego z najwybitniejszych polskich literatów.
Tak samo jak w przypadku Marii Konopnickiej można się oprzeć się zarówno na życiu Mackiewicza, jak i na jego twórczości. Jedno i drugie dostarcza bogatego materiału na fabułę mobilnej gry terenowej lub miejskiej!
Ignacy Łukasiewicz
Ignacy Łukasiewicz to przede wszystkim człowiek nauki, przedsiębiorca, ale również działacz społeczny i niepodległości. Znany jest przede wszystkim jako wynalazca lampy naftowej, ale jego osiągnięcia sięgają znacznie dalej.
Łukasiewicz jako pierwszy na świecie założył kopalnię naftową i wykorzystał możliwości tego surowca na skalę przemysłową. Co ważne, nie poświęcał się tylko swojej pracy naukowej, kolejnym wynalazkom i rozwijaniu biznesu – był także społecznikiem. Tworzył miejsca pracy, ale dbał również o to, by jego pracownicy mieli dostęp do opieki medycznej, sądów i dobrej infrastruktury drogowej. Często finansował te przedsięwzięcia z własnej kieszeni. Nie chciał też mieć monopolu na naftę – pomagał innym zakładać swoje przedsiębiorstwa.
Ignacemu Łukasiewiczowi poświęcony jest odrębny program dotacyjny – „Rozgrzewamy polskie serca”.
Szczególnie ciepło myślę o grach realizowanych w regionie, w którym Ignacy Łukasiewicz żył i działał – w okolicach Nowego Sącza, Gorlic, Jasła i Krosna, a także w Bóbrce, gdzie zresztą stoi poświęcone mu muzeum. Gra o Łukasiewiczu może być świetną okazją do powtórki wiedzy z chemii i fizyki, podanej w wyjątkowo atrakcyjny sposób.
Józef Wybicki
Kolejna osoba, której zapewne nie trzeba nikomu przedstawiać – każdy słyszał kiedyś o autorze polskiego hymnu narodowego. Józef Wybicki napisał słowa „Mazurka Dąbrowskiego” w 1797 r. podczas wizyty w obozie legionów polskich we Włoszech. W 1927 roku właśnie ten utwór wybrano na polski hymn narodowy.
Co ciekawe, polski tekst stał się inspiracją dla pieśni innych słowiańskich narodów. Nie wszystkie stały się hymnami, ale podobny utwór napisał np. słowacki poeta Samo Tomasik (tzw. „Hymem wszechsłowiański”) czy łużycki twórca Handrij Zejler. Na podobnym koncepcie opiera się także hymn narodowy Ukrainy.
Józef Wybicki był także politykiem. Uważa się, że jego sprzeciw wobec Sejmu Repniowskiego był ostatnim pozytywnym zastosowaniem prawa liberum veto. Wybicki należał do konfederacji barskiej, uczestniczył w wojnach napoleońskich, działał aktywnie jako polityk Księstwa Warszawskiego. Pisał także wiele innych tekstów: publicystykę, dramaty, komedie czy wiersze.
W przypadku Józefa Wybickiego kusi mnie trochę, by pójść szlakiem tekstów inspirowanych „Mazurkiem Dąbrowskiego” i zrobić małą wycieczkę po słowiańszczyznie. Ale gdyby trzymać się jego życia, to z pewnością można oprzeć się na jego karierze politycznej i zbudować na tej podstawie grę strategiczną.
Rok Romantyzmu Polskiego
Patroni Roku 2022 omówieni powyżej to postaci historyczne. Rok 2022 poświęcono także nurtowi romantycznemu – w dwusetną rocznicę publikacji „Ballad i romansów” Adama Mickiewicza. To świetna okazja, by nieco tę epokę odczarować. Romantyzm to przecież nie tylko mesjanizm i teksty o tęsknocie za ojczyzną, ale także kopalnia zachwytów dla fanów słowiańskiego folkloru. Zarówno u Mickiewicza, jak i Słowackiego, ale także u innych twórców tego okresu – Goszczyńskiego czy Malczewskiego – można znaleźć wspaniałe nawiązania do kultury ludowej, atmosferę tajemniczości i mroczne legendy. Wystarczy wspomnieć „Dziady”, które oprócz polityczno-niepodległościowego wydźwięku zachwycają bogactwem rodzimych obrzędów. A „Maria”, „Zamek Kaniowski” czy „Sen srebrny Salomei” to utwory, które przenoszą czytelników do niezwykłego, magicznego świata duchów i upiorów.
Dlaczego nie zaprosić mieszkańców do udziału w grze inspirowanej literaturą romantyczną? Pozostaje jedynie pytanie: Mickiewicz czy Słowacki?
Oczami wyobraźni już widzę te wszystkie duchy i upiory wyłaniające się z zakamarków ulic w różnych miastach Polski, czające się w lasach i parkach… Romantyzm jest idealnym materiałem na grę w konwencji horroru lub tzw. mystery. A przy okazji można przemycić sporą dawkę wiedzy o twórcach tej epoki.
Zainteresowały Cię nasze pomysły? Chcesz stworzyć mobilną grę terenową popularyzującą dorobek jednego z Patronów Roku 2022? Skontaktuj się z nami: info@goodgames.pl lub zostaw swoje dane, a my odezwiemy się do Ciebie!
