Na czym polega ochrona wizerunku?
Przygotowując grę mobilną zazwyczaj planujemy jej uroczystą premierę. Podczas takich wydarzeń robimy dokumentację zdjęciową, którą potem wykorzystujemy do promocji naszej instytucji w środkach masowego przekazu.
Sposób w jaki będziemy rejestrować i przetwarzać wizerunek decyduje o tym, czy będziemy zobowiązani do przestrzegania przepisów dotyczących nie tylko przetwarzania wizerunku, ale także ochrony danych osobowych.
Podstawy prawne
Wizerunek każdego człowieka jest chroniony przepisami kodeksu cywilnego (art. 23) oraz ustawy o prawie autorskim. W polskim prawie nie znajdziemy jego dokładnej definicji, dlatego powszechnie przyjmuje się, że wizerunkiem jest każda podobizna danej osoby, która pozwala ją rozpoznać. Na czym więc w praktyce polega ochrona wizerunku?
Art. 81 ustawy o prawie autorskim jednoznacznie stwierdza, że rozpowszechnianie wizerunku wymaga zgody osoby, którą przedstawia. Zasada ta nie dotyczy osób powszechnie znanych, jeżeli wizerunek powstał w związku z wykonywaniem przez nią funkcji publicznych (np.: zawodowych) oraz osób, których wizerunek stanowi część większej całości (art. 81. ust. 2, pkt 2) – np. zgromadzenia, koncertu, imprezy, wernisażu, itp. Potocznie przyjmuje się, że chodzi tu o zdjęcia grupowe i niepozowane. Interpretacja tych przepisów często budzi wątpliwości. Ile osób powinno być na takim zdjęciu, czy twarze mogą być wyraźne, jak je podpisywać, itp.
W takich przypadkach warto zastosować następującą sztuczkę. Spójrzmy na zdjęcie i wyobraźmy sobie, że usuwamy z niego 1 osobę (np.: taką najlepiej widoczną). Jeżeli nadal będzie one przydatne dla naszej relacji, nie zmieni się jego ogólna wymowa – to znaczy, że rozpowszechnienie tego zdjęcia nie wymaga zgody umieszczonych na niej osób. Oczywiście bezwzględnie nie robimy zdjęć typowo portretowych.
Przetwarzanie danych
Przygotowując relację fotograficzną z przebiegu gry mobilnej musimy się zastanowić jak będziemy podpisywać zdjęcia. W tym miejscu ochrona wizerunku łączy się z przetwarzaniem danych osobowych. To bardzo ważne – bo jeżeli użyjemy np.: imion i nazwisk, imion i klasy i szkoły (zakładu pracy) to spowodujemy, że osoby na tych zdjęciach będą możliwe do identyfikacji, a więc będziemy musieli uzyskać odpowiednie pisemne zgody na przetwarzanie danych osobowych. (Więcej na ten temat w tekście „Ochrona danych osobowych w grach mobilnych – rady praktyczne„).
Jeżeli nie będziemy przetwarzać danych osobowych uczestników gry, powinniśmy pamiętać o:
- robieniu wyłącznie zdjęć grupowych i niepozowanych,
- podpisywaniu zdjęć w sposób uniemożliwiający identyfikację osób, które się na nich znajdują,
- umieszczeniu w regulaminie informacji, że podczas gry będzie wykonywana dokumentacja fotograficzna, a brak akceptacji regulaminu uniemożliwia uczestnictwo w zabawie; jeśli to możliwe to umieszczamy także taką widoczną informację, np.: w punkcie startowym, na plakacie promującym grę, itp.),
Przykładowy zapis w regulaminie: „Podczas gry będzie wykonywana dokumentacja fotograficzna o charakterze reportażowym. Akceptacja niniejszego regulaminu jest równoznaczna z wyrażeniem zgody na upowszechnienie wizerunku w celach promocyjnych związanych z działalnością Biblioteki…”
Uwaga! Nawet akceptacja regulaminu nie upoważnia nas do rozpowszechnia zdjęć obraźliwych, ośmieszających lub pokazujących tę osobę w szczególnie niekorzystnej sytuacji!
Zdjęcia i filmy podczas gry
ActionTrack umożliwia tworzenie questów, w których uczestnicy samodzielnie wykonują zdjęcia i przesyłają je na nasz serwer. Jeżeli chcemy te zdjęcia rozpowszechniać, to musimy uzyskać dwie zgody:
- na przetwarzanie wizerunku osoby, która jest na zdjęciu (w przypadkach gdy nie spełnia ono warunków zdjęcia reportażowego),
- na wykorzystanie zdjęcia – od jego autora – warunek ten można spełnić umieszczając odpowiedni zapis w regulaminie.
Przykładowy zapis w regulaminie: „Uczestnik udziela organizatorowi licencji na bezpłatne wykorzystanie w celach promocyjnych zdjęć swojego autorstwa zrobionych w ramach realizacji zadań gry. Udzielenie licencji nie oznacza przeniesienia praw autorskich.”
Usunięcie zdjęć
Czasem zdarza się, ze pomimo wcześniejszej akceptacji regulaminu gry, któryś z uczestników zażąda od nas usunięcia zdjęć z jego wizerunkiem. Takie zdjęcia najlepiej wycofać w z publikacji, nawet jeśli spełniają warunki zawarte w art.82. ust 2 pkt 2 prawa autorskiego, ponieważ możemy zostać oskarżeni o naruszenie dóbr osobistych. Odpowiadanie na nieuzasadnione oskarżenia będzie dla nas bardziej kłopotliwe niż usunięcie kilku zdjęć.
Warto pamiętać, że w przypadku tworzenia i upowszechnienia dokumentacji filmowej również obowiązują wyżej przedstawione zasady. Mamy jednak do dyspozycji jedno ułatwienie. Jeśli w relacji chcemy umieścić wywiad z którymś z uczestników, możemy go poprosić o wyrażenie zgody przed kamerą (w przypadku niepełnoletnich osób zgodę wyraża opiekun). Fragment nagrania ze zgodą zachowujemy w swojej dokumentacji.
Podstawy prawne:
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1145, 1495).
- Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1231).
