„Baw się i ucz” – hasło tak stare jak egipskie piramidy wciąż nie traci na aktualności. To właśnie dzięki zabawie, która jest podstawową aktywnością dzieci, nabywają one nowych umiejętności. Co więcej, wpływa ona na przebieg wytwarzania się połączeń między komórkami nerwowymi, warunkujących, m.in. proces uczenia się. Z tego względu warto zapewnić najmłodszym takie narzędzia, które dostarczą im nie tylko świetnej rozrywki, ale też będą stymulować ich rozwój. Jednym z nich są niewątpliwie gry planszowe.
Gry planszowe a rozwój dzieci
Gry planszowe odgrywają bardzo ważną rolę na każdym etapie rozwoju dziecka. Oddziałują nie tylko na proces uczenia się, ale również na kształtowanie mowy, wyobraźni czy umiejętność komunikacji. Wpływ planszówek na rozwój maluchów rozpatrzymy na trzech płaszczyznach: poznawczej, społecznej i emocjonalnej.
Procesy poznawcze
Niezależnie od wieku, dzieci wciąż uczą się nowych umiejętności. Dzięki grom planszowym rozwijają się zarówno fizycznie, usprawniając motorykę, jak i umysłowo. Kształcą zdolność mowy, czytania ze zrozumieniem oraz udoskonalają kompetencje matematyczne. Planszówki pomagają wyćwiczyć pamięć i rozwinąć wyobraźnię. Regularne granie jest też doskonałym treningiem logicznego myślenia. Pomaga najmłodszym rozpoznawać związki przyczynowo-skutkowe, uczy analizy i syntezy oraz porównywania i klasyfikowania informacji. Mali gracze doskonale radzą sobie z przewidywaniem pewnych faktów. Planowanie strategii, wcale nie obce grom planszowym, będą w przyszłości potrafili wykorzystać, aby osiągnąć zamierzone cele. Z kolei przedsiębiorczość i asertywność, w połączeniu z umiejętnością negocjowania, z pewnością będzie mocną kartą nie tylko w okresie szkolnym, ale i w ich przyszłym życiu zawodowym.
Większość gier wymaga od graczy pełnego zaangażowania. Fakt ten pozytywnie wpływa na rozwój umiejętności skupienia się. Dzieci grając, chcą odnieść zwycięstwo, dlatego też będą za wszelką cenę starać się nie zwracać uwagi na elementy mogące ich rozpraszać. Dodatkowym aspektem wpływającym na poprawienie koncentracji u małych graczy jest kwestia podzielności uwagi. Podczas rozgrywki niejednokrotnie muszą analizować kilka rzeczy jednocześnie – zasady gry, prawidłową kolejność ruchu graczy oraz ich ruchy na planszy.
Kolejnym z procesów poznawczych rozwijanych dzięki grom planszowym jest samodzielność. Początkowo każdy z początkujących graczy potrzebuje pomocy, czy to rodzica, czy starszego rodzeństwa, która wiąże się z tłumaczeniem reguł gry. Kiedy je opanuje, samodzielnie zaczyna poszukiwać właściwych rozwiązań, podejmuje decyzje i ponosi za nie odpowiedzialność.
Procesy społeczne
Gry służą także rozwojowi kompetencji społecznych. Maluchy zapoznają się z określonymi zasadami i porządkiem, uczą się je akceptować, poznają pojęcie uczciwości oraz biorą udział w sytuacjach komunikacyjnych, pozwalających na integrację z innymi graczami. Planszówki pokazują, jak efektywnie współpracować w grupie, stając się świetnym narzędziem pomagającym wpłynąć na zacieśnianie więzi, zarówno w rodzinie, jak i w grupie rówieśniczej. Co więcej, pozytywne relacje budowane pomiędzy rodzicami a dzieckiem, biorą bardzo duży udział w procesie kształtowania osobowości malucha.
W rozgrywki na stałe wpisana jest idea współzawodnictwa. Podczas gry dzieci poznają zasady zdrowej rywalizacji, które będą mogły przenieść również poza plansze. Planszówki pomagają również przekazać najmłodszym podstawowe zasady komunikacyjne oraz formy grzecznościowe, których należy przestrzegać w rozmowie z innymi.
Procesy emocjonalne
Za każdym razem, kiedy zasiadamy do planszy pojawiają się emocje – zarówno pozytywne, jak i negatywne. Dzięki grom najmłodsi uczą się nie tylko je rozpoznawać, ale i radzić sobie z nimi. Im wcześniej nauczymy maluchy przyjmować odpowiednią postawę wobec porażki, tym łatwiej będą one sobie radzić w późniejszym okresie swojego życia. Należy jednak pamiętać, że charakter młodych graczy kształtuje nie tylko porażka, ale też wygrana. Sprzyja ona budowaniu pewności siebie oraz rozbudza ambicje.
Planszówki pozwalają dzieciom zapoznać się z zasadami fair play. Sztywno określone reguły sprawiają, że gracze podczas rozgrywki podejmują samodzielne decyzje, wpływające na sytuację na planszy. Rozwija to, z jednej strony umiejętność przewidywania działań przeciwnika, z drugiej natomiast pozwala przewidywać konsekwencje własnych działań.
Kolejnym elementem, na który wpływ mają gry planszowe, jest budowanie cierpliwości, odporności na stres oraz wytrwałości w dążeniu do samodzielnego rozwiązania problemu. Gracze, szukając własnej drogi prowadzącej do wygranej, budują pewien plan gry i na bieżąco, w trakcie rozgrywki, muszą znajdować sposoby na rozwiązanie pojawiających się problemów.
Początek przygody
Kiedy zatem zacząć wprowadzać dzieci w świat gier planszowych? Im wcześniej, tym lepiej! Na rynku znajdziemy pozycje przeznaczone dla maluchów już od 3. roku życia. Wśród tych tytułów na wyróżnienie zasługują te pomagające ćwiczyć koncentrację uwagi, różnicowanie kolorów czy koordynację ruchową. Nieco starsze dzieci mogą sięgnąć po gry przedstawiające im nowe informacje, ale i pomagające w utrwaleniu już poznanych faktów i umiejętności. Uczniom zaproponować można tytuły wspomagające zapamiętywanie szkolnej wiedzy związanej np. z zasadami ortografii czy liczeniem. Oprócz niezwykle istotnego aspektu edukacyjnego, gry planszowe potrafią wciągnąć dzieci na długie godziny, jednocześnie pokazując rozrywkę jakże inną od jej cyfrowych odpowiedników.
Zalet spędzania wolnego czasu przy planszy jest mnóstwo i wymieniać można je niemalże bez końca. Gry planszowe bez wątpienia są nieodłącznym elementem rozwoju dziecka i na stałe powinny zagościć w repertuarze rodzinnych rozrywek na zbliżające się długie, jesienne wieczory. Oprócz oczywistych korzyści w zakresie rozwoju sprawności procesów poznawczych, społecznych i emocjonalnych, stanowią one świetną alternatywą dla cyfrowej formy rozrywki.
To jak? Widzimy się przy stole? 5 prostych rodzinnych gier najdziecie tutaj.
A może chcielibyście rozwijać ofertę gier w bibliotece? Na stronie goodbooks.pl znajdziecie ofertę szkoleń z gier.
