Każdą pracę nad zaprojektowaniem gry terenowej poprzedza etap analizy materiałów źródłowych. Czasami źródłem wyjściowym jest wprost treść książki lub jakaś lokalna postać czy udokumentowane wydarzenie. Taki materiał jest idealnym punktem wyjścia do opracowania fabuły gry. Niekiedy jednak projekt zakłada, że etapem poprzedzającym powstanie gry będzie właśnie poszukanie źródeł i inspiracji.
Wtedy proponujemy „warsztaty poszukiwania źródeł”, które porządkują ten proces, nadają mu pewne ramy. W czasie jesiennych prac na mobilnymi grami terenowymi mieliśmy okazję przeprowadzić kilka takich spotkań. Każde z nich okazywało się ciekawym doświadczeniem zarówno dla uczestników jak i dla prowadzącej.
Warsztaty poszukiwania źródeł w Suchym Lesie
Jedno z takich spotkań odbyło się w Suchym Lesie – miejscowości gminnej, położonej tuż przy granicy z Poznaniem. Było yo pierwszy warsztat w ramach cyklu warsztatowo-szkoleniowego z tworzenia gier mobilnych wykorzystujących aplikację ActionTrack. Uczestnikami były bibliotekarki z Centrum Kultury i Biblioteki Publicznej w Suchym Lesie. Tematem tego warsztatu były źródła w kontekście Bitwy Warszawskiej na tamtych terenach.
Pierwsza część spotkania poświęciłam więc na omówienie teoretycznych zagadnień związanych z dziedzictwem i kulturą. Dodatkowo przestawiłam przekrojowo rodzaje materiałów źródłowych. Zaprezentowałam także instytucje, które gromadzą i udostępniają materiały promujące dziedzictwo. Są to instytucje zarówno na poziomie ogólnopolskim np. Narodowy Instytut Dziedzictwa, Ośrodek KARTA, Narodowe Archiwum Cyfrowe, jak i na poziomie lokalnym – m.in. biblioteki publiczne, archiwa kościelne, domowe czy lokalne organizacje turystyczne). Ostatnią, ważną częścią prezentacji były możliwości pozyskania zdjęć archiwalnych oraz możliwości ich darmowego wykorzystania.
Jako, że tematem gry mobilnej miała być Bitwa Warszawska. Sam projekt, z którego finansowana były warsztaty został zatytułowany „Echa Victorii… 350 km dalej”, w drugiej części spotkania skupiliśmy się bezpośrednio na tym temacie.
Zaczęliśmy od krótkiej analizy tła historycznego, a następnie omówiliśmy materiały zebrane przez panie bibliotekarki i miejscowego historyka. Okazało się, że biblioteka dysponuje bardzo ciekawą kolekcją fragmentów gazet z 1920 roku :”Dziennika Poznańskiego”, „Kuriera Poznańskiego” i „Orędownika Powiatu Wschodnio-Poznańskiego”. Dodatkowo omówiliśmy zdjęcia i karty z ewidencji miejscowych zabytków. Jeżeli bowiem nie ma na terenie Suchego Lasu i okolic bezpośrednich artefaktów dotyczących Bitwy Warszawskiej, to budynki i budowle były w tamtym okresie i stoją nadal… Są więc niemymi świadkami historii.
Należy podkreślić w tym miejscu, że długotrwałym efektem warsztatów jest cyfrowa wystawa materiałów źródłowych dostępna na stronie Biblioteki.
Analizując lokalną historię, dziedzictwo i zasoby dostrzegliśmy równie wspólnie kilka nowych tematów, na podstawie których w przyszłości można stworzyć następne gry mobilne.
Warsztat poszukiwania źródeł w Czchowie
Czchów to małe miasteczko w województwie małopolskim. Również tam warsztat poszukiwania źródeł był wstępem do dalszych szkoleń tworzenia gier mobilnych terenowych wykorzystujących aplikację ActionTrack. Uczestnikami spotkania były przede wszystkim Panie z Miejskiego Ośrodka Kultury Sportu i Rekreacji, urzędniczki urzędu miasta. Do tego grona dołączyły też seniorki – reprezentantki lokalnych kół zainteresowań.
Tym razem bohaterem projektu stał się Wincenty Witos i jego udział w Bitwie Warszawskiej. Dlatego też projekt miał wymowną nazwę „Wiktora Witosa” a jego głównym źródłem finansowania był program dotacyjny „Koalicje dla Niepodległej” – #wiktoria 1920″. W tym przypadku projekt składał się z kilku równorzędnych działań: warsztatów projektowania gry, również z udziałem młodzieży szkolnej, warsztatów dla edukatorów oraz – na zakończenie – pikniku historycznego z udziałem grupy rekonstrukcyjnej wraz z premierą mobilnej gry terenowej.
Również tym razem warsztaty poszukiwania źródeł podzieliliśmy na dwie części. Pierwsza z nich była identyczna jak w Suchym Lesie. Dotyczyła teoretycznych zagadnień i miała formę prezentacji.
Druga zaś część warsztatów dotyczyła bezpośrednio postaci Wincentego Witosa, dziejów i historii Czchowa i okolic, np. Tworkowej, zarówno bezpośrednio z okresu Bitwy Warszawskiej jak i z czasów średniowiecza. Tradycje miejscowości sięgają bowiem XIII wieku, a nazwę „Czchow” wymienia sam Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis. Już analiza zgromadzonych materiałów pozwalała rozwinąć wyobraźnię i zaproponować kilka wątków do gry. Wyjście w teren i spacer trasą gry dodatkowo uzupełniły tę listę. Można śmiało powiedzieć, że po kilku godzinach wspólnej pracy pozostały nie tylko konktretne wskazówki do planowanej gry, ale też co najmniej kilka inspiracji na następne gry i działania angażujące społeczność lokalną.
Jeżeli więc wydaje się, że miejscowość turystycznie i historycznie ma niewiele do zaoferowania oraz że trudno znaleźć koncept na projekt związany z edukacją historyczną, warto zacząć od warsztatów poszukiwania źródeł. Będą one znakomitym wstępem nie tylko do jednego projektu, ale z całą pewnością do szeregu angażujących działań.
